Veel jongens krijgen al vroeg te horen dat ze een “man” moeten zijn, zich moeten vermannen en zich vooral niet moeten aanstellen. Deze onderdrukking, hoe goed bedoeld ook, kan ervoor zorgen dat een jongen al ver voor zijn pubertijd schaamte ontwikkelt waardoor hij zich emotioneel verarmt en bij zijn eigen verlangens en behoeften vertrekt. Hij gaat zachtheid verafschuwen en een overmatige waardering ontwikkelen voor presteren door te doen alsof je alles onder controle hebt. Zo voegt hij zich in de groepsdruk die vaders hun zonen vaak opleggen in de veronderstelling dat dit het beste is om te doen.

Als een jongen zwakheid toont wordt hij als te weinig mannelijk beschouwd. Om maar niet afgewezen te worden of om te voorkomen dat hij als te weinig mannelijk wordt beschouwd dwingen jongens zichzelf vaak om nooit hun verdriet of zachte kant te laten zien. Een stoer mannelijk masker is geboren! Het masker vertelt anderen hoe hij graag en maatschappelijk verantwoord gezien wil worden. Maar zo creëert hij een gevangenis voor zijn onzekerheid, angsten en schaamte. Ermee tevoorschijn komen kan hij niet meer. Het beeld van mannelijkheid moet kosten wat het kost in stand worden gehouden.

We hadden een afspraak gemaakt, hij vertelde dat hij via een voormalige client van mij bij mij terecht was gekomen. Twee keer zegde hij de afspraak af omdat hij druk was en of we een nieuwe afspraak konden maken. Ik belde hem terug en vroeg hoe lang hij nog op de vlucht bleef en of het niet eens tijd werd om zijn angsten aan te kijken. Eenmaal tegenover mij zat deze van buiten succesvolle creatieve man met bovengemiddelde bekendheid, een getatoeëerde sleeve, sterk ontwikkelde bovenarmen. Het eerste wat hij me zei toen ik de koffie voor hem neerzette, toen je me belde had ik het gevoel betrapt te zijn. Een heel unheimisch gevoel maakt zich van mij meester. Dit werd het thema van de sessies die volgde. Achter het beeld wat hij wilde laten zien aan alles en iedereen ging diepe angst voor falen en zwakheid schuil en schaamte die kosten wat het kost niet gezien mocht worden. Hij vertelde dat zijn vader actief geweest was in de oorlog, een harde man was zonder emotie, alleen presteren kon een glimlach op zijn gezicht toveren. Om vader te behagen was hij bij zichzelf vertrokken en zich gaan gedragen om vader te behagen.

Een man die te horen krijgt dat hij zacht is, zal dat in de meeste gevallen niet opvatten als een compliment. Zachtheid wordt bij mannen en jongens in de meeste gevallen gezien als een tekortkoming. In het teveel tonen van gevoel en zachtheid ligt een gevaar van er niet meer bij horen en afgewezen worden. De man gaat zijn zachtheid wegstoppen en gedrag vertonen die niet bij hem hoort. Hij wil voorkomen dat hij te horen krijgt dat hij een slappeling is, geen ruggengraat heeft of geen mannelijkheid bezit.

“Schaamte die geen aandacht krijgt beheerst je leven”

Mannen kennen het waarschijnlijk allemaal wel, de goedbedoelde adviezen in de kinderjaren, wees een man! Wees sterk! Toon je mannelijkheid! Dit heeft onbedoeld en vaak ongewild het gevolg dat hij zich gaat schamen of om gevoelens te tonen. In de gedrevenheid om man te zijn zoals het kennelijk hoort ligt een diepe pijn, een diepe belemmerende gekwetstheid, die goed gecamoufleerd wordt door stoer uiterlijk, overdreven trots, schijnbare seksuele vaardigheid, gevijnsde agressie en gedrag dat door de maatschappij als succesvol wordt gezien. Boodschappen als, wees een man, toon je mannelijkheid impliceren dat de man dat juist niet is, dat hij niet aan de norm voldoet. Vergiftige schaamte is het gevolg. Maar vergis je niet, giftige schaamte is een killer. Schaamte die geen aandacht krijgt beheerst je leven. Ongeluk en depressie kunnen het gevolg zijn.

Mannen die geen aandacht geven aan hun schaamte ontwikkelen vaak een innerlijke criticus. Een harde, on-vergevingsgezinde, zelf-oordelende innerlijke stem die de man verteld dat hij niet veel goed doet. Om de pijn en de kritiek van de innerlijke kritische stem even niet te voelen is verslaving een subtiele maar levensgevaarlijke uitkomst die op de loer ligt, ook agressie, afreageren op anderen verzacht de pijn vanbinnen maar stelt echte oplossing uit.

Mannen, jullie moeten van je vrouw houden, net zoveel als Christus van de gemeente houdt.

Efeziers 5:25

Jezus liet zich in alles zien, in kracht en kwetsbaarheid. Hij is zowel de Leeuw als ook het Lam. Jezus was in staat om sterk te zijn daar waar dat gevraagd werd maar Hij was ook in staat om zijn kwetsbare zachte kant te laten zien. De man in deze tijd mag in deze roeping gaan staan en bewegen van het beeld wat zijn omgeving en de wereld heeft gecreëerd naar de man die zowel een sterke, goede en gevoelige vader is en een krachtige empathische man naast zijn vrouw.